POCZĄTEK I KONIEC

Formuły początku i końca mieszczą tekst, który dorośli starają się odebrać w nie uszkodzo­nym kształcie. Stąd bierze się proceder opisu i analizy oraz kon­tekstowej interpretacji utworu, rzeczy niedostępnych dla dziecka. Tak przedstawiają się podstawowe różnice dotyczące relacji do­rosłego i dziecka ze światem, w tym także światem przedstawio­nym w dziele literackim.Poznawanie świata dokonywane w większym lub mniejszym zakresie pozwala ustalić granice tożsamości podmiotu poznające­go. Niepohamowana ekspansja niewyraźnej jeszcze osobowości dziecka ma podłoże biopsychiczne i wyraża się bardzo ekspre- sywnie. Ta dziecięca silna skłonność do wzruszeń, objawiająca się w żywiołowej radości lub gniewnie, wielkim smutku czy stra­chu, ogarnia również swoim zasięgiem świat fikcyjny utworu, wnika w jego strukturę, czasem niszczy autonomię dzieła. Dzieje się tak, gdy dziecko nie respektując ram tekstu, oddzielających świat literatury od rzeczywistości zewnętrznej, ingeruje w kon­strukcję zdarzeń i wątków prosząc dorosłego pośrednika lektury zmianę zakończenia opowieści, dopowiedzenie dalszych przy­gód bohatera, opuszczenie w opowiadaniu, ,smutnych miejsc” albo przemodelowanie postaci bohaterów przez eliminację po­staci „złych” lub zmianę ich charakterów bez względu na kom­pozycję całości.